مهمترين وظيفه يك پزشك !!
مهمترين وظيفه يك پزشك !!
اخلاق پزشكي ايجاب ميكند كه پزشك به روح پاك، طهارت نفس، طبع بلند و معنوي و خصلت نيكو آراسته و ساحت انديشه‌هاي والاي او از نفوذ اخلاق فاسد در امان باشد تا بدين وسيله، حقايق علم پزشكي بر او مكشوف شود و در كنار توجه به مشكلات جسمي بيماران، از جنبه‌هاي روحي و معنوي خود نيز غفلت نكند و بيماران را با مهرباني و شفقت درمان كند.
علم پزشكي به درمان بيماري و حفظ سلامت انسان مي پردازد و هدف آن تامين سلامتي انسان است. طب و اهميت طبابت از دير باز و حتي در صدر اسلام مورد توجه بوده و ارزش و جايگاه والاي اين حرفه به گونه اي است كه پيامبر گرامي اسلام (صلي الله عليه و آله و سلم) اين علم را در كنار علوم الهي بيان نموده و فرمودند: «دانش بر دو قسم است: علم دين شناسي و علم طب».[1] به اين ترتيب اين دو علم از جمله علومي هستند كه مي بايست به آنها توجه خاصي كرد و براي رسيدن به آنها بايد سعي و تلاش كرد.
متفكر شهيد استاد مرتضي مطهري يكي از ملاك هاي فعل و عمل اخلاقي را رضايت خداوند دانسته است يعني اگر انسان كاري را انجام دهد و هدف او در انجام كار كسب رضايت الهي باشد و امور مادي و تحصيل آنان را ملك عمل خود قرار ندهد؛ كار وي داراي ارزش اخلاقي خواهد بود.[2] پزشكي علاوه بر اينكه يك مسئوليت ديني است؛ يك ضرورت اجتماعي و انساني رسالت اخلاقي و مسئوليت عقلي نيز مي باشد.[3]
لذا اخلاق پزشكي ايجاب ميكند كه پزشك به روح پاك، طهارت نفس، طبع بلند و معنوي و خصلت نيكو آراسته و ساحت انديشه‌هاي والاي او از نفوذ اخلاق فاسد در امان باشد تا بدين وسيله، حقايق علم پزشكي بر او مكشوف شود و در كنار توجه به مشكلات جسمي بيماران، از جنبه‌هاي روحي و معنوي خود نيز غفلت نكند و بيماران را با مهرباني و شفقت درمان كند.
پرواضح است كه بيمار هرگز نمي تواند براي خواسته ها و رسيدن به بهبودي دل به كسي حتي به نزديكترين شخص مانند فرزند پدر و مادر ببندد؛ زيرا وي به خوبي مي داند كه آنان كاري براي نجات او از بيماري نمي توانند انجام دهند و قادر نيستند درد او را كاهش دهند؛ حال آنكه تمام خواسته و آرزوهايش را به نزد كسي مي برد كه خداوند به او دستور داده كه در چنين حالتي به او مراجعه نمايد. او كسي نيست جز پزشك حاذق؛ زيرا تنها پزشك است كه مي تواند به بيماري او كمك هاي گوناگون نمايد و درد او را كاهش دهد و به ساحل نجات برساند.
يكي از مسئوليت هاي پزشك سرعت در درمان بيمار است؛ بدين گونه كه پزشك مجاز نيست به علت عدم پرداخت يا كمي ويزيت و يا كمي اجرت بيمار را رها كرده و او را مداوا ننمايد. زيرا از نظر اسلام پزشكي حرفه اي نيست كه به وسيله آن ثروت اندوزي كرد و به خاكستر دنيا دست يافت؛ بلكه در درجه ي اول مسئوليتي شرعي و رسالتي انساني است
يكي از مسئوليت هاي پزشك سرعت در درمان بيمار است؛ بدين گونه كه پزشك مجاز نيست به علت عدم پرداخت يا كمي ويزيت و يا كمي اجرت بيمار را رها كرده و او را مداوا ننمايد. زيرا از نظر اسلام پزشكي حرفه اي نيست كه به وسيله آن ثروت اندوزي كرد و به خاكستر دنيا دست يافت؛ بلكه در درجه ي اول مسئوليتي شرعي و رسالتي انساني است.
هر حرفه اي كه صاحبش قصد دارد از آن به پول برسد مختار است كه با اين يا آن معامله كند اگر قانع شود كه اين معامله اش او را به پول قانع كننده اي مي رساند معامله مي كند و اگر دريافت كه اين معامله نمي تواند احتياجاتش را بر آورده سازد؛ مي تواند با او معامله نكند. وليكن اين روند شامل حال پزشكان نمي شود به عبارت ديگر پزشك براي گرفتن مزد يا زيادي آن و يا بنابر هر علت ديگري حق آن را ندارد كه در درمان بيمار تعلل كند. لكن اين بدان معنا نيست كه پزشك اصلا نبايد مزد خود را بگيرد؛ بلكه رعايت انصاف و مقدم داشتن ارزشهاي اخلاقي بايد سرلوحه كار و فعاليت هر طبيبي باشد.[4]
چنانچه امام صادق عليه السلام در اين خصوص فرمودند: «آن كه درمان كردن زخم زخمديده‌اي را واگذارد ناگزير شريك كسي است كه زخم را بر بدن وي نشانده است؛ چه آن كه زخم رسانده تباهي مجروح را خواسته است و آن كه درمان وي را واگذارده بهبود او را نخواسته است. پس اگر بهبودي وي را نخواسته ناگزير تباهي او را خواسته است».[5]
كوتاهي پزشك در درمان بيمار به معناي سهيم بودن او در بيماري و گاه هلاكت بيمار است. لذا پزشك مسئول است با همه ي توان براي درمان بيمار تلاش كند و با هيچ بهانه اي نمي تواند از زير بار اين مسئوليت شانه خالي نمايد.[6]
بنابراين پزشك نبايد اجازه دهد بيماري بر بيمار مسط گردد و او را از پا در آورد و زيان هاي جبران ناپذيري به بار آورد. تسريع در درمان به عنوان واجب اخلاقي و انساني و فطري به شمار مي رود كه با خشنودي انسان ها و عواطف و سجاياي بزرگوارانه آنان انسجام و آميختگي دارد.[7]
پي نوشت ها:
[1]. بحارالأنوار ج1 ص220 ح52 : «العلم علمان: علم الاديان و علم الابدان»
[2]. ر.ك: مطهري مرتضي تعليم و تربيت در اسلام انتشارات صدرا چاپ بيست و سوم 1373ش ص71
[3]. عاملي جعفر مرتضي آداب طب و پزشكي در اسلام ترجمه آداب الطبيبه في الاسلام ترجمه: لطيف راشدي قم دفتر انتشارات اسلامي جامعه مدرسين قم ص59
[4]. عاملي آداب طب و پزشكي در اسلام ترجمه آداب الطبيبه في الاسلام پيشين صص67-68
[5]. الكليني، محمد بن يعقوب بن اسحاق الكافي تصحيح: علي اكبر غفاري و محمد آخوندي چاپ چهارم تهران دار الكتب الإسلامية 1407ه ج8 ص345 ح545
[6]. محمدي ري شهري محمد دانش نامه احاديث پزشكي قم سازمان چاپ و نشر دارالحديث چاپ اول 1384ش ص 46
[7]. عاملي آداب طب و پزشكي در اسلام ترجمه آداب الطبيبه في الاسلام پيشين ص68
شهربانو زندلشني
بخش اخلاق و عرفان اسلامي تبيان
برچسب: ،
ادامه مطلب
